عارضه یابی استارتاپ های ایرانی

عارضه یابی استارتاپ های ایرانی نسخه  ۱٫۰

امروز ویدیویی از Ash Maurya رو داشتم نگاه میکردم که به بررسی شکست محصولاتی که توسط استارتاپ ها طراحی می شوند پرداخته بود ، او به سه دلیل عمده  اشاره کرده بود که دیدم بد نیست کمی دقیق تر به این موضوع با رویکرد بازار ایران بپردازم و دلایل شکست ها و بی حاصلی های تیم های استارتاپی رو عمیق تر بررسی کنیم. در این نوشته تمرکز من بر روی استارتاپ هاست ، به اکوسیستم استارتاپی فعلا کاری نداریم ، انشاالله در پستی جدا گانه بهش می پردازیم! قطعا شتابدهنده ها میتونن در رفع بسیاری از معضلاتی که در ادامه توضیح میدم نقش بسیار مهمی رو ایفا کنن!

مقدمه : بیشتر محصولات شکست می خورند !

تحقیقاتی  در سیلیکون ولی انجام شده که نشون میده که بیش از ۱۰۰۰ شکست ، در حوزه استارتاپ ها تا کنون رقم خورده ،موسسین این استارتاپ ها ،مدل کسب و کار ، طرح کسب و کار و خیلی از مستندات رو تهیه کردن ، سرمایه گذار هم جذب کردن ولی متاسفانه محصولشون با شکست مواجه شده.

در ایران هم همین داستان رو داریم ،ولی وخیم تر ، چون ما تازه اول راه هستیم ، تجربه نداریم و دانش زیادی هم بصورت بومی در این زمینه خیلی تولید نشده ، دلایل زیادی برای این پدیده (یعنی شکست ها و بی حاصلی  تلاش استارتاپ ها )وجود داره. که در ادامه به اونها می پردازیم !

دلیل ۰ : عدم انتقادپذیری و پذیرش اشتباهات از سوی موسسین :

آقا ، اگر موسس یک استارتاپ هستی ، قطعا بدون که همه چیز رو نمیدونی ، اشتباه هم بکنی و بپذیری که اشتباه کردی، فاجعه ای رخ نمیده ، سعی کن همه انتقادات رو بشنوی و منطقی و دور از هر خصومت و ادبیات تهدید آمیزی به فکر نجات استارتاپت باشی.مهم موفقیت است ، نه مبارزه و پافشاری بر روی اشتباه. مدتی پیش پستی در مورد گزارش اولین DemoDay آواتک نوشتم ، کامنت های این پست رو بخونید تا بفهمید منظور م چیست ، تعصب نداشته باشید و پذیرای نظرات و انتقادات باشید .
نکته : انتقاد با مسخره کردن فرق می کنه ، عده ای به مسخره کردن شما می پردازند ، حرفهای اونها رو هم گوش بدید ، همینکه وقت گذاشتن دارن مسخرتون میکنن خودش معنی خوبی داره ! ازین مخلوقات در وب ایران زیاد داریم و منم خیلی باهاشون حال میکنم !

دلیل۱ : تولید محصول اشتباه

شما بعنوان یک صاحب ایده و موسس همیشه دو تا سئوال  مهم از خودتون می پرسید ، آقا اصلا میشه این محصول رو تولید کرد ( آیا از نظر فنی میشه این محصول رو تولید کرد ) این سئوال برای شما خیلی جذابه ، چون معمولا  افراد تکنیکی هستید ، دوست دارید برید زود جواب اسن سئوال رو پیدا کنید !
ولی یه لحظه صبر کنید…. یک سئوال مهم تر هم هست، اونم اینه  که اصلا کسی این محصول فضایی شما رو میخواهد ؟ آیا اینقدر تقاضا هست که بشه یک کسب و کار پایدار رو روش بنا کرد؟اینکه شما بتونید چنین محصولی رو تولید کنید فعلا اهمیت زیادی نداره ، ، اینکه چقدر تقاضا براش هست مهمه !
موسسین معمولا عاشق جنبه های فنی ایدشون میشن ! برای همین هم نسبت بهش تعصب دارن ، ایدشون مثل ناموسشون میمونه !تعصب خوب نیست ( در دلیل ۰ ، به این موضوع اشاره کردیم ) بله !شما راهکار خوبی رو در ایدتون برای حل یک مشکل دارید ! ولی آیا اصلا مشکلی وجود داره ؟ چرایی محصول شما چیست ؟ چگونه این راه حل به مردم کمک میکنه  ، چه محصولی رو قراره بر اساس اون تولید کنید ( تصویر زیر رو ببینید)  این تصور وجود داره که اگر ما یک محصول خوب تولید کنیم  ( منظور جنبه های تکنیکال هست ، نه خوب بودن بارویکرد بازار ) میترکونیم!!! ممکنه ایده شما برای خیلی ها جالب باشه ،ولی بعید میدونم اینقدر جالب باشه که کسی براش پول بده! اشتبا ه اینکه که ماسریع میپریم میریم سراغ سر هرم !!!! بجای اینکه از پایین شروع کنیم! منظورم چرایی و نیاز واقعی به محصول هست !

دلیل ۲ : عدم توجه و اهمیت دادن به یادگیری از مشتری

بهترین زمان برای یادگیری بعد از ریلیزه ( منظور ارایه محصول حداقلی است،البته بعد از ریلیز هم چرخه یادگیری تمام نمیشه و ادامه دار هست )! البته ریلیز نباید زیاد طول بکشه ! که متاسفانه بعضی وقت ها طول میکشه ( البته بعضی هاش طبیعی هست  ) یادتون باشه در زمان توسعه محصول (برنامه نویسی ، بازطراحی و…)ممکنه خیلی از بازار دور بشید و این میتونه خطر ناک باشه . شما باید تا جاییکه میتونید هر پیشرفت خودتون رو در معرض دید مشتری قرار بدید و نظرشو در مورد اون ویژگی جدید یا ایده جدید بگیرین! زود به زود ایده هاتونو عملی کنید و از مشتریان فیدبک بگیرید !

دلیل ۳ : عدم آشنایی با مهارت های مصاحبه  و تحقیقات کاربر

این داستان ،واقعا یک معضل بزرگی هست ، اینکه بتونید با مشتریان مصاحبه کنید و اطلاعات درستی رو از اونها استخراج کنید خیلی نکته مهمی هست ، تو این بخش خیلی ضعف داریم ، برای رفع این معضل یک مجموعه ویدیویی آماده کرد م که طی چند روز آینده منتشر میشه ، اینکه آقا اصلا چطور نیاز های مشتری رو استخراج کنیم ، چطور بدون جهت گیری در مصاحبه بفهمیم اصلا محصولی که داریم تولید می کنیم ، محصول درستی هست یا نه …

دلیل ۴ : تله مزیت رقابتی منحصر بفرد

در اینجا به ذکر این نکته بسنده میکنم که بسیاری از کمپانی های موفق دنیا ، دنباله رو های حرفه ای و سریع بودند ، ( همه آنها بهبود دهنده مسیر کمپانی هایی بودند که قبلا ایده ای را برای اولین بار پیاده سازی کرده اند) : مثال : گوگل ،فیسبوک ، تویوتا و…یادتون باشه این کمپانی ها در ارایه خدمات و ارزش مناسب ،برتری داشتن ، نه اینکه ایده ای را برای اولین بار در دنیا پیاده سازی کرده باشن ! ایده های بدیع و نوآور مشکلاتی دارن ،چه مشکلاتی ؟؟؟؟ اینکه  شما باید بازارسازی کنید !یعنی مشتریان رو آگاه کنید ، از طرفی ریسک بالایی هم دارن چون باید محصولی عالی تولید کنید ! یادتون باشه خیلی روی این موضوع گیر نکنید که ایدتون کپی هست و باید حتما یک چیز فضایی باشه ، نه …شما میتونید با بهبود ( حتی بومی سازی) بسیاری از سیستم های موجود ، موفق بشید ! ( مثال : آپارات ، کافه بازار ، دیجی کالا …) اینا محصول عجیب و غریبی تولید نکردناااااا….!

دلیل ۵ : عدم توجه به متریک های ارزشمند و واقعی  یک استارتاپ !

آقا شما بعنوان یک موسس استارتاپ اصلا وضعیت پیشرفت استارتاپت رو رصد میکنی ؟ متریک داری؟ این متریک ها چی هستن؟ آیا هر روز یا هر هفته اونا رو چک میکنی ! این پست ها رو ببین .

چگونه عیار استارتاپ خود را بسنجیم؟ قسمت اول

چگونه عیار استارتاپ خود را بسنجیم؟ قسمت دوم

چگونه عیار استارتاپ خود را بسنجیم؟قسمت سوم-مثال های کاربردی

ببین همین الان چند نفر تو سیستمت پول دارن میدن ! ؟؟؟ حتما جواب میدی مدل درآمدیتون تبلیغاته ؟؟؟؟!!!! یا رایگان هستید و بعدا پولی میشین ؟ بهتر نیست همین اول ببینین چند چندین؟ چند نفر بهتون بابت خدمات پول میدن !

دلیل ۶ :تیم ورک و کار تیمی در ایران

در زمان تشکیل یک تیم استارتاپی، هنوز هیچی نشده ، در مرحله تشکیل تیم (forming)تیم منفجر میشه ! ، همه من هستند ! ، همه توهم ، بابا باید کارها رو هم انجام بدید ها ! مسیله تیم ورک به فرهنگ و اجتماع برمی گرده ،واقعا به نظر من باید هر تیم استارتاپی یک مربی HR داشته باشه !  کسی که چالش ها رو برطرف کنه ، روابط رو تسهیل کنه و… باید در این مورد حسابی آموزش ببینیم ! مهمترین نکته در کار تیمی به نظر من اینه که خودتونو بشناسید و ببینین چرا میخواهید در یک تیم یا با یک تیم کار کنید.با خودتان و اعضای تیمتان رو راست باشید .تعارف رو کنار بگذاریم!

دلیل ۷ : توهم !

استارتاپم ۲ میلیارد می ارزه ؟! آفرین ،آفرین ، بفروشش  ببینیم ! توضیح نمیدم در این مورد ! خودتون میدونید!

دلیل ۸ :آقا بزرگ فکر کن ، کوچیک شروع کن!

واقعا با یک نمونه و مقیاس کوچیک شروع کن ، در دلایل قبلی اشاره کردیم که بیشترین یادگیری در هنگام ارایه محصول (یا نمونه اولیه رخ میده) اول با ۱۰۰ نفر شروع کن بعد برو تبلیغ کن! رشد ارگانیک تا یه زمانی خوبه ، اینکه خوب به خود بری جلو ، به زور تبلیغات به جایی نمی رسی!

دلیل ۹ : ضعف در استراتژی محتوا و کپی رایتینگ ! به زودی در این زمینه به بحران می خوریم !

استارتاپ ها در زمینه انتقال ارزششون در این بخش خیلی ضعف دارن ، شاید محصول خوبی تولید کنن ولی نمی تونن خوب معرفی کننش…

منتظر نظرات شما عزیزان بابت سایر معضلاتی که شاید فراموش کرده باشم بهش بپردازم هستم ، اگر راهکارهایی هم برای رفع این معضلات دارید خوشحال میشم در قالب کامنت نظرتون رو اعلام کنید.
زندگی همش خوشیه آقا ، جوش نخورید ، اخرش هممون قراره بمیریم !