تحلیل و بررسی بوم مدل کسب و کار کافه بازار ،مثالی برای استارتاپ ها

01

در این نوشته قصد دارم بوم مدل کسب و کار را درقالب یک مثال به شما آموزش بدهم . ( این همان مثال و تمرینی هست که در مجموعه ویدیویی بوم مدل کسب و کار معرفی شد )

بوم مدل کسب و کار

BMC

این ابزار یک ابزار مدیریتی وبصری است که عناصر مهم یک کسب و کار را به تصویر می کشد و محلی برای ایده پردازی در مورد کسب و کار مربوطه است.بوم مدل کسب و کار یک زبان مشترک است که عناصر یک مدل کسب و کار را به تصویر می کشد و افراد مختلف از تیم های مختلف می توانند در مورد آن نظر بدهند. شما میتوانید فرضیات خود را بر روی قسمتهای مختلف این بوم بنویسید و آنها را اعتبارسنجی نمایید.این بوم ۹ جز دارد که شامل : بخش مشتریان ، ارزش پیشنهادی ، کانال ها ، ارتباط با مشتریان ، درآمدها ، فعالیت های کلیدی ، منابع کلیدی و هزینه ها می باشد. نمایی از این بوم در تصویرآورده شده است.نکته مهم این است که استفاده از آن در مراحل ایده پردازی مناسب است ولی برای راه اندازی استارتاپ ها به شدت توصیه میشود که در کنار این ابزار ، از ابزار بوم ناب نیر استفاده گردد.ابزار بوم ناب نیز در آینده معرفی خواهد شد.

کافه بازار و بوم مدل کسب و کار

برای اینکه کارکرد این بوم را خوب درک کنید ، در قالب یک مثال عملی اجزای مختلف بوم را با یکدیگر تکمیل می کنیم.
کسب و کاری که قصد داریم در اینجا بوم مدل کسب و کارش را ترسیم کنیم ، کافه بازار ، اولین مارکت اپلیکیشن های اندرویدی در ایران است. قطعا شما اگر یک گوشی مجهز به سیستم عامل اندروید داشته باشید با این نرم افزار آشنایی دارید. کافه بازار، محلی است که برنامه نویسان به عرضه نرم افزار های بومی موبایل می پردازند و کاربران نیز در قالب این بستر نرم افزار های مورد نیاز خود را خریداری و دانلود می نمایند.
نکته مهم : قطعا مدل کسب و کار کافه بازار دارای اجزای مفصل تری است که ما در این مثال بصورت خیلی خلاصه و با جزییات کم ، در راستای آموزش بوم مدل کسب و کار ، اجزای آن را تشریح می کنیم.

جهت کسب اطلاعات تکمیلی و بیشتر مجموعه ویدیویی بوم مدل کسب و کار که توسط خودم تولید شده رو میتونید از اینجا ببینید.

خوب بهتراست که ۹ جز بوم مدل کسب و کار را بری کافه بازار تحلیل و بررسی کنیم:

بخش مشتریان (Customer Segment)

Customer Segment

ببینید از بخش مشتریان شروع می کنیم ، کافه بازار چند بخش مشتری مجزا دارد ، یک بخش از این مشتریان ، افرادی هستند که ابزارهای هوشمند اندرویدی دارن ، بخش دیگر برنامه نویسان اندروید هستند که دنبال درآمدزایی هستند و بخش دیگر هم صاحبان کسب و کارها هستند که علاقه دارند که تبلیغات هدفمندی بر روی محصولاتشان داشته باشند.بسیار خوب پس بخش مشتریان کافه بازار مشخص شد. شاید بازیگران دیگری هم باشند ولی ما فعلا همین بخش ها را در نظر می گیریم.

ارزش پیشنهادی (Value Proposition)

Value

خوب حالا ارزش پیشنهادی کافه بازار برای هر یک از بخش های مشتریانش چیه ؟ مثلا شما بعنوان یک دارنده گوشی اندرویدی چرا اصلا کافه را ، بر روی گوشیتان نصب می کنید…من شخصا بواسطه بومی بودن این اپلیکیشن و اینکه امکان دسترسی به ابزار ها و اپ های ایرانی را برایم فرام می کند این اپلیکیشن را نصب کردم. بواسطه پلتفرمی که کافه بازار فراهم کرده ، دسترسی من به محتوای فارسی ، اپ های فارسی ، امکان پرداخت آنلاین ،و… فراهم شده و من بابت این مسئله خوشحالم.
حالا بیایید مسئله را از دیدگاه برنامه نویسان در نظر بگیریم ، چرا برنامه نویس ها علاقه دارن که اپ های خود را در بستر کافه بازار منتشر نمایند ! … چون کافه بازار این امکان رو برایشان فراهم کرده که اپلیکیشن آنها در معرض دید کاربران ایرانی قرار بگیرد و این مسئله باعث درآمد زایی آنها بشود.میبینید … ما چه برنامه نویس باشیم ، چه کاربر علاقه داریم و خوشحالیم که از کافه بازار استفاده می کنیم. این موارد را میتوانید دربخش ارزشهای کلیدی در نظر بگیرید.

کانالها (Channels)

Channels

خوب پس تا الان بخش مشتریان و ارزش پیشنهادی مشخص شد! ببینید شما باید برای هر بخش از مشتریانتان ارزش پیشنهادی مربوطه را بنویسید، معمولا برای هر بخش از مشتریان یک رنگ در نظر گرفته میشه تا خوانایی بوم بیشتر بشود حالا سئوال بعدی اینه که کافه بازار این ارزش پیشنهادی رو از چه طریقی به مشتریانش میرساند! شما بعنوان کاربر چطور می توانید به محتوای بومی و اپ های ایرانی دسترسی داشته باشید ؟ مشخص است ، از طریق اپلیکیشن کافه بازار ، و بعضا وبسایت کافه بازار .
برنامه نویس ها هم از طریق API هایی که کافه بازار در اختیارشان قرار میدهد و همچنین از طریق کنترل پنل وب سایت به این موارد دسترسی خواهند داشت. پس در این بخش کانال ها مشخص میشود : اپلیکیشن کافه بازار و Api های برنامه نویسی و پنل وب کافه بازار ویژه برنامه نویسان

ارتباط با مشتریان (Customer Relation)

Customer Relation

کافه بازار چطور مشتریانش رو حفظ میکند و آنها را افزایش میدهد ! چه ایده هایی برای افزایش رضایت شما دارد …
ببینید کافه بازار یک بخش پشتیبانی قوی دارد علاوه بر این با جشنواره ها و تخفیف هایی که ارایه میدهد ، رضایت ما را بعنوان کاربر تامین می نماید ودر نهایت یک ارتباط خوبی بین ما و این سرویس ایجاد میشود !حتی واژه های بکار برده شده در این اپپلیکیشن در این زمینه نقش دارن( استفاده از کلمات خودمانی )
کافه بازار برای برنامه نویس هایش هم یک بخش پشتیبانی دارد ، و از طرفی هر سال یک برنامه ویژه بنام پنجشنبه بازار برگزار می کند که در این برنامه از برنامه نویس هایی که با این مجموعه همکاری کردن دعوت به عمل می آید ، کارگاه های آموزشی و سخنرانی های ویژه ای در راستای ارتقای سطح عملی آنها برگزار می شود و از برنامه های منتخب تقدیر میشود، این موارد ،همه در رضایت این بخش از مشتریان ( تامین کنندگان محتوا ) نقش بسیار مهمی دارد.

جریان درآمدی(Revenue Stream)

Revenue

کافه بازار یک پلتفرم هست و مدل اصلی درآمدش این است که درصدی از فروش اپلیکیشن های موبایل را دریافت می کند!این مدل ، مدل ۳۰ به ۷۰ است ، یعنی به ازای هر فروش ، ۳۰ درصد سهم کافه بازار و ۷۰ درصد سهم تولید کننده است.
مدل های درآمدی دیگری هم در کافه بازار هست ، مثلا سیستم تبلیغات عدد ،یادتان باشد که یک کسب و کار شاید مدل های درآمدی زیادی داشته باشد ، ولی معمولا یکی از این مدلها ، مدل درآمدی اصلی است.

منابع کلیدی (Key Resources)

Key Resources

کافه بازار برای اینکه سرپا بماند ، نیاز به چه منابعی دارد؟
مهمترین منابع کافه بازارشامل :
نیرو های انسانی ، برنامه نویسان ،مدیران ، بازاریابان ، بخش پشتیبانی و…
منبع بعدی پول ، حقوق کارمندان ، تبلیغات ، انواع پروموشن ها و…
مکان ! بله بالاخره باید یه دفتری باشه ، تا تیم کافه بازار در اون جمع بشوند و کار کنند!
تجهیزات ، کامپیوتر ، سرور ، میز ، صندلی ،
یک سری حق امتیاز ها ، مثل برند کافه بازار و..
پلتفرم نرم افزاری و سیستم طراحی شده برای هماهنگی بین اعضا
و سایر منابعی که هر کسب وکار نیازمند اون است.

فعالیت های کلیدی (Key Activities)

Key Activity

خوب منابع رو گفتیم ، حالا بیایید این نکته را باهم بررسی کنیم که چه فعالیت های کلیدی براری راهبری کسب و کار کافه بازار نیاز است؟این فعالیت ها را در نظر بگیرید:
استخدام کردن نیرو های انسانی متخصص و مدیریت آنها
توسعه پلتفرم نرم افزاری سمت وب و سمت اپلیکیشن
بهینه سازی سرور ها
مدیریت بازار و تبلیغات و تحلیل های رفتار مصرف کننده
فراهم کردن محیطی برای سهولت کار تیمی
تهیه تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مناسب،
بررسی مسایل حقوقی کسب و کار و جلوگیری از چالش ها
و سایر فعالیت های کلیدی که نیاز است تا این کسب و کار پا برجای بمونه !
همونطور که میبینید این موارد تقریبا خیلی واضح هستند و برای کسب و کار های مختلف تقریبا سرفصل های مشابهی هست !

شرکای کلیدی (Key Partners )

Key Partners

ببینید ، شریک کسی هست که یک سری از فعالیت های کلیدی شما رو بهتر از شما انجام میدهد ، یا اینکه برخی از منابع شما رو میتواندسریعتر تامین کند !
مثلا شاید رسانه هایی که در زمینه معرفی اپلیکیشن های موبایل با کافه بازار همکاری می کنند جزو شرکای کلیدی آن باشند ، یا اینکه اگر یک شرکت سرمایه گذاری ، سرمایه ای رو برای کافه بازار تامین کرده باشه ، یکی از شرکای کلیدی اش باشه .
شاید یک شرکت پهنای باندش رو تامین کندو یا یک نهاد دولتی ازآن در راستای حمایت از کارآفرینی حمایت ویژه ای بنماید.
اینها همه می توانند جزو شرکای کلیدی کافه بازار قرار بگیرند.

ساختار هزینه (Cost Structure)

Cost Structure

خوب ، بالاخره ، همه این مواردی که توضیح داده شد ، نیازمند پول و هزینه است.
ببینید کافه بازار دو دسته هزینه اصلی داره
یکسری هزینه های ثابت ، مثلا اجاره مکانی که تیم کافه بازار در اون مستقر هستند ، یا حقوق کارمندان ، این هزینه ها همیشه هستند چه کافه بازار یک کاربر داشته باشید ، چه ۱۸ میلیون کاربر !
یکسری هزینه ها متغیر هستند ، که بسته به بزرگ شدن سایز کافه بازار تغییر می کنند ، مثلا با رشد دانلود ها هزینه پنهای باند زیاد تر میشود! این هزینه ها به میزان استفاده و تعداد مشتریان کافه بازار خیلی وابسته هست.
درکل هزینه های یک کسب و کار هزینه های مشخص و معینی است ، هزینه نیروی انسانی ، اجاره ، راه اندازی اولیه ، خرید تجهیزات ، هزینه توسعه پلتفرم و…پیشنهاد میشه اگر قراره تحلیلی در این زمینه برای یک ایده یا کسب و کار انجام بدید حتما با یک حسابدار مشورت کنید.

جمع بندی و نتیجه گیری :

بسیار خوب ، امیدوارم این آموزش در قالب مثال برای شما مفید واقع شده باشد ، برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیق تر در مورد نحوه تکمیل بوم مدل کسب و کار ،می توانید فیلم های آموزشی رایگان بوم مدل کسب و کار را بصورت رایگان از اینجا  دانلود کنید. موفق و پیروز باشید.